Οι σιδηροδρομικοί και οι διανοούμενοι
Συνέντευξη με τον Τόνι Νέγκρι*
(Μετάφραση – Επιμέλεια: Ευαγγελία Φρυδά) [1]
Τετάρτη 18 Απριλίου: Ο Toni Negri (Τόνι Νέγκρι) απαντά στους απεργούς του Paris Nord [2]
«Cattivo maestro». Έτσι αποκαλούν κάποιες φορές στην Ιταλία τον Antonio Negri, εμβληματική φυσιογνωμία της παράδοσης του «εργατισμού» και της ιταλικής εξωκοινοβουλευτικής αριστεράς. Θα μπορούσαμε να μεταφράσουμε την έκφραση ως «το κακό παράδειγμα» ή ακόμη «ο κακός σπόρος». Είναι, αναμφίβολα, αυτός ο λόγος για τον οποίο οι απεργοί σιδηροδρομικοί του Paris Nord ζήτησαν από τον φιλόσοφο να απαντήσει στις ερωτήσεις τους, στο πλαίσιο του αγώνα ενάντια στη μεταρρύθμιση των σιδηροδρόμων.
Anasse, κλειδούχος στο Bourget: «Πώς μπορεί ένας διανοούμενος σήμερα να είναι αλληλέγγυος σε μια απεργία εργατών/τριών;»
Εννοείτε γιατί σήμερα, στη σημερινή εποχή, στηρίζω τον αγώνα σας; Θα το είχα κάνει και στο παρελθόν. Όμως, έχω την αίσθηση πως σήμερα ενοχλεί ιδιαίτερα τα αφεντικά και τον αρχηγό του Κράτους. Γιατί; Αρχικά, επειδή αποδεικνύει πως τα αφεντικά δεν είναι οι μόνοι που μπορούν να διεξάγουν ταξική πάλη. Στην πραγματικότητα, η εργατική ταξική πάλη είναι αποφασιστικής σημασίας για τον καθορισμό της θεμελίωσης των κοινωνικών σχέσεων και της κοινωνικής ανάπτυξης και κατά συνέπεια επιτρέπει να αθροιστούν όλες όσες και όλοι όσοι υπόκεινται σε εκμετάλλευση. Δεν είναι παράδοξο που η ταξική πάλη των σιδηροδρομικών (πιο ταξική δεν γίνεται!) βρίσκεται στη φάση να μετατραπεί σε μια εμβληματική στιγμή της ταξικής πάλης όλων όσων βιώνουν την επισφάλεια, των φοιτητών συμπεριλαμβανομένων.
Δεύτερον, αυτή η μάχη – που επιθυμούμε να τη δούμε να εξελίσσεται σε γενική απεργία, κάτι που αποτελεί, εξ άλλου, προϋπόθεση για τη νίκη – χτυπά τις ιδιωτικοποιήσεις, ένα βασικό εργαλείο του συστήματος διακυβέρνησης του νεοφιλελευθερισμού και της μεταφοράς εσόδων προς το χρηματοπιστωτικό κεφάλαιο.
Τρίτον, ο Μακρόν έκανε αυτόν τον αγώνα σύμβολο της κυριαρχίας του πάνω στις τάξεις. Νίκη σ’ αυτήν τη μάχη σημαίνει, γι’ αυτόν, να διαλύσει κάθε δυνατότητα ταξικής πάλης και άθροισης μιας ταξικής αντιπολίτευσης για τα επόμενα χρόνια. Αυτό έκανε και η Θάτσερ με τους Βρετανούς ανθρακωρύχους, και ο Ρήγκαν με τους ελεγκτές εναέριας κυκλοφορίας. Τότε, όμως, ήταν άλλες εποχές. Σήμερα ο νεοφιλελευθερισμός βρίσκεται σε κρίση. Και εσείς το αποδεικνύεται δυναμικά.
Karim, Τεχνικό Κέντρο στο Landy: «Η κατάστασή μας θα αποτελούσε προνόμιο σε παλαιότερες εποχές. Τι είναι σήμερα δικαίωμα και τι προνόμιο, κατά την άποψή σας;»
Προνόμιο είναι μια ιδιότητα, ένα καθεστώς, μια συνθήκη που αποκλείει τους άλλους. Το δικό σας εργασιακό καθεστώς δεν αποκλείει κανέναν. Αντίθετα, μάλιστα, θα επιθυμούσατε το σύνολο των εργαζομένων να μπορούσε να απολαμβάνει το ίδιο εργασιακό καθεστώς με εσάς και, με τον αγώνα σας, παλεύετε προς αυτήν την κατεύθυνση. Προνόμιο είναι το καθεστώς των πλουσίων, των πάμπλουτων, αυτών για τους οποίους καταργήθηκε ο Φόρος Αλληλεγγύης στην Περιουσία (ISF) -γεγονός που αποκλείει τους πολίτες από μια πιο ισότιμη διανομή του πλούτου και από δικαιώματα που απορρέουν από αυτήν. Αυτό είναι προνόμιο.
Επομένως, η επίθεση στο εργασιακό καθεστώς των σιδηροδρομικών αποτελεί προφανέστατα πρόσχημα για να επιβάλλουν την ιδιωτικοποίηση των Σιδηροδρόμων, καθώς και την νεοφιλελεύθερη κοινωνική τάξη σε τομείς εργαζομένων που μέχρι τώρα είχαν αντισταθεί. Υπάρχει, όμως, ένα επιπλέον ιδεολογικό στοιχείο στην απόπειρα που γίνεται να καταργήσουν το εργασιακό καθεστώς των σιδηροδρομικών: αυτό το καθεστώς ήταν και παραμένει μια συλλογική κατάκτηση. Και είναι αυτό στο οποίο η εργοδοσία πάει κόντρα. Είναι πρόθυμοι να παραχωρήσουν ατομικά προνόμια, αρνούνται όμως κάθε «συλλογική» κατάκτηση. Αρκεί να δούμε τι συμβαίνει στην ZAD [3] στην Notre-Dame-des-Landes. Αφού εκδίωξαν τους χρήστες γης, τους επιτρέπουν να επιστρέψουν υπό την προϋπόθεση να συνάψουν ατομικές συμβάσεις. Δεν μπορούν σε καμιά περίπτωση να καταθέσουν κοινά σχέδια. Ενάντια στο δικό σας καθεστώς, σείουν το λάβαρο του ατομικισμού. Η μάχη ενάντια στο καθεστώς σας είναι, κι αυτή, μια συμβολική μάχη που διεξάγεται στο όνομα του ατομικισμού.
Laura, κλειδούχος στο Bourget: «Η απεργία θα μπορούσε να σκληρύνει και να παραταθεί. Μας αποκαλούν απαγωγείς που κρατούν ομήρους, εσείς τι πιστεύετε;»
Εκείνοι που σας κατηγορούν πως «κρατάτε όμηρο την κοινωνία» ξεχνούν πως η κοινωνία στην οποία ζούμε είναι ταξική, είναι δηλαδή μια κοινωνία που διαπερνάται από την ταξική πάλη. Οι κραυγές των αφεντικών που καταγγέλλουν μια εργατική πάλη η οποία, δήθεν, τους κρατά ομήρους είναι αστείες, τη στιγμή που οι ίδιοι διεξάγουν πάλη ταξική, καθημερινά. Θαρρείς και δεν είναι αυτοί κρατούν όμηρο τον κόσμο της εργασίας: «ή δουλεύεις στο μεροκάματο που ορίζω, ή σε καταδικάζω σε εξαθλίωση».
Όμως, πέρα από το αστείο της υπόθεσης, πρέπει να αναγνωρίσουμε πως τέτοιου είδους δηλώσεις είναι απόρροια φόβου των αφεντικών. Ειδικά εκείνων που έζησαν τις απεργίες του 1995, όπως ο Edouard Philippe που ήταν εκπρόσωπος τύπου του Ζυπέ! Αντιλαμβάνονται την σύγκλιση των αγώνων, κυρίως αν η σύγκλιση εγγράφεται στη διάρκεια.
Στη φάση που διανύουμε, αυτήν της αγωνίας της σοσιαλδημοκρατίας, φοβούνται την συγκρότηση ενός αυθεντικού πολιτικού κινήματος των εργαζομένων. Αυτό έλειψε στο τέλος εκείνου του υπέροχου αγώνα του 1995, παρότι η αναγκαιότητα να πάμε προς αυτήν την κατεύθυνση γινόταν αισθητή. Εκείνη την εποχή, είχα πάρει συνέντευξη από τον Μπερνάρ Τιμπώ [μέλος της ηγεσίας της CGT σιδηροδρομικών] που μου είχε πει: «ή τα κόμματα της αριστεράς είναι ικανά για μια μεγάλη ανανέωση, σύντομα, ώστε να συντονιστούν με το κοινωνικό κίνημα, ή, αν δεν είναι, το κοινωνικό κίνημα θα προτείνει ανήκουστες πολιτικές απαντήσεις». Τα πράγματα δεν εκτυλίχθηκαν έτσι. Θέλουμε, σήμερα, να είμαστε ξανά όμηροι αυτής της ήττας; Σ’ αυτήν την συνέντευξη ο Τιμπώ πρόσθεσε πως «οι ίδιοι οι εργαζόμενοι οφείλουν να στηρίξουν την πολιτική διάσταση του αγώνα, και κατά συνέπεια, να οικειοποιηθούν εκ νέου την πολιτική. Αυτή είναι μια γραμμή χαραγμένη για το σήμερα. Ώστε τα αφεντικά να είναι πράγματι όμηροι του αγώνα μας.
* Ο Antonio (Toni) Negri (Τόνι Νέγκρι), καθηγητής πολιτικής φιλοσοφίας στο Πανεπιστήμιο της Πάντοβα, από τα τέλη της δεκαετίας του 1960 υπήρξε από τα ηγετικά στελέχη της Εργατικής Εξουσίας και της Εργατικής Αυτονομίας και από τους πιο διάσημους θεωρητικούς του κινήματος της Αυτονομίας. Το 1979 συνελήφθη και κατηγορήθηκε, χωρίς επαρκή στοιχεία, για τρομοκρατική δράση και καταδικάστηκε σε 30 χρόνια φυλάκιση. Το 1983 διέφυγε στη Γαλλία, όπου, προστατευμένος από τον κίνδυνο της απέλασης χάρη στο «δόγμα Μιτεράν», δίδαξε στο Πανεπιστήμιο VIII του Παρισιού και στο College International de Philosophie, κοντά στον Ντεριντά, τον Φουκώ και τον Ντελέζ. Το 1997 επέστρεψε στην Ιταλία για να εκτίσει το υπόλοιπο της ποινής του η οποία μετά από συμφωνία μειώθηκε στα 13 χρόνια. Πολλά από τα σημαντικότερα έργα του τα έγραψε στη φυλακή. Αποφυλακίστηκε το 2003, και έκτοτε ζει στη Βενετία και στο Παρίσι. Το συγγραφικό έργο του, μεγάλο μέρος του οποίου έγραψε στη φυλακή, είναι εκτενέστατο και αρκετά από τα βιβλία του έχουν μεταφραστεί και εκδοθεί στα ελληνικά.
ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ ΣΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ
Goodbye Mr Socialism. Μια συζήτηση με τον Raf “Valvola” Seisi, μτφρ. Παναγιώτης Καλαμάρας, Ελευθεριακή Κουλτούρα, Αθήνα 2009.
Νεοκαπιταλισμός και επαναστατικό κίνημα [μαζί με τους Ρανιέρο Παντσιέρι και Μάριο Τρόντι], Ενναλακτικές Εκδόσεις, Αθήνα.
Πολιτική και Μεταφορντισμός. Συλλογή κειμένων Ιταλών θεωρητικών, Ελευθεριακή Κουλτούρα, Αθήνα.
Προς αναζήτηση της Commonwealth, Ελευθεριακή Κουλτούρα, Μάιος 2009.
Από τον εργάτη μάζα στον κοινωνικό εργάτη. Ο Ιταλικός Μάης, μτφρ. Χρήστος Νάσιος, επιμέλεια: Γιώργος Καραμπελιάς, Χ. Σταματοπούλου, Εναλλακτικές Εκδόσεις, Αθήνα 2008.
Το πλήθος και η μητρόπολη, Ελευθεριακή Κουλτούρα, Αθήνα 2003.
Η ζωή μου από το άλφα ως το ωμέγα. Μια συνομιλία με την Αν Ντυφουρμαντέλ, μτφρ. Μαρίνα Κουνεζή, Εκδόσεις Μεταίχμιο, Αθήνα 2002.
Βιοπολιτική και αντιεξουσία, επιμέλεια: Παναγιώτης Καλαμαράς, Ελευθεριακή Κουλτούρα, Αθήνα 2001.
Εξορία, μτφρ. Λία Βουτσοπούλου, εκδόσεις Μαύρη Λίστα, Αθήνα 1999.
ΒΙΒΛΙΑ ΤΩΝ ΝΕΓΚΡΙ ΚΑΙ ΧΑΡΝΤ
Να πάρουμε τη σκυτάλη. Διακήρυξη, μτφρ. Αλέξανδρος Κιουπκιολής, Βιβλιόραμα, Αθήνα 2012.
Πλήθος. Πόλεμος και δημοκρατία στην εποχή της Αυτοκρατορίας, μτφρ. Γ. Καράμπελας, Εκδόσεις Αλεξάνδρεια, Αθήνα 2011.
Αυτοκρατορία, μτφρ. Ν. Καλαϊτζής, Εκδόσεις Scripta, Αθήνα 2002.
Από το κόκκινο στο πράσινο. Κυριαρχία και σαμποτάζ. Οι νέοι χώροι της ελευθερίας. (με τον Φελίξ Γκουαταρί), μτφρ. Ελένη Τζιρτζιλάκη, Δημήτρης Δεληολάνης, Γιώργος Καραμπελιάς, επιμέλεια: Γιώργος Καραμπελιάς, Κομμούνα, Αθήνα 1986.
Παραπομπές
[1] Πηγή: http://www.revolutionpermanente.fr
[2] Ένας από τους μεγαλύτερους σιδηροδρομικούς σταθμούς του Παρισιού από όπου φεύγουν τα τρένα για τον βορρά.
[3] Η «ZAD» (Ζώνη Ετεροχρονισμένης Χωροταξικής Ανάπτυξης), βρίσκεται στην Νοτρ-Νταμ-ντε-Λαντ, στην Βρετάνη της Γαλλίας, όπου το 1967 υπήρξε σχεδιασμός για χωροθέτηση νέου αεροδρομίου, με την απαλλοτρίωση 20.000 στρεμμάτων γεωργικής γης, καταστροφή1.300 στρεμμάτων δάσους, και την αποξήρανση υγροτόπων. Η περιοχή αποτελεί, εδώ και πενήντα χρόνια, αντικείμενο αντιπαράθεσης μεταξύ κατοίκων και οικολόγων που έχουν καταλάβει και χρησιμοποιούν τον χώρο και κράτους. Ενώ το σχέδιο αυτό αποφασίστηκε να μην υλοποιηθεί, η κυβέρνηση Μακρόν αποφάσισε να εκδιώξει τους καταληψίες και να καταστρέψει τα κτίσματά τους. Το τελευταίο διάστημα γίνονται σφοδρές συγκρούσεις ανάμεσα στους καταληψίες και την αστυνομία.
